UNUTULMUŞ TARİH...

Bolu’daki tarihin farkında mıyız? Günlük yaşamda her zaman yanında geçip gittiğimiz bu terk edilmeye yüz tutmuş tarihi kalıntıları çoğu zaman görmüyoruz bile. Büyük camiden büyük kökeze doğru giden yolda, Köroğlu erkek yurdunun yanında eski dönemlere ait kalıntılar mevcuttur. Büyük ve köklü geçmişe sahip uygarlıkların meydana getirdiği bu eserler hakkında halkımızın bilgisi ne yazık ki çok az. Stadion denen bu yerde zamanında gladyatör savaşları yapılırmış. Böyle bir geçmiş gerçekten merak uyandırıyor ve Bolu’da bu gibi yerlerin olduğu kimsenin aklına gelmezdi. Karadeniz bölgesinde tek olan bu yapının ne yazık ki yarısından çoğu tahriplere uğramış ve yok olmuş. Zamanında bu kalıntıların üzerine inşaatler inşaa edilmiş ev yapımlarında kullanılmış. Düşündüğümüzde çok büyük bir tarihi geçmişe sahibiz. En önemli uygarlıklar ve eserleri bu topraklar üzerinde hayat bulmuş. Bolu’da ilk yerleşim Kalkolitik Döneme (M.Ö.5500-3000) kadar uzanmaktadır.

Hisartepe-Kargatepe çevresi  Roma döneminde yerleşim yeri ve kent merkezi konumundadır. Fırkatepe ve Uğurlunaip Tepesinin bulunduğu sahalar ile Tabaklar, Çıkınlar,Paşaköyü, Sümer, Tepecik Mahalleleri ise Roma  döneminde mezar yeri olarak kullanılmıştır. Claudiopolis antik kentinden günümüze ulaşan en  önemli yapı; Bolu Müzesi Müdürlüğünce Akpınar Mahallesinde 2008 yılında yapılan kurtarma kazısında açığa çıkarılan Stadion kalıntısıdır.  I. derece Arkeolojik Sit Alanı olarak korma altına alınmış olan söz konusu yapı; Bolu’daki en önemli antik yapıdır.

Bugünkü Hisartepesinde, Atatürk Lisesi  bahçesinde İmparator Hadrianus döneminde inşa edildiği bilinen ve temel kalıntıları tespit edilen Antinoos Tapınağına ait kalıntılar Bolu Müzesi’nde bulunmaktadır. Yine aynı şekilde bugünkü Bolu Belediye Başkanlığı binasının bulunduğu alanda Roma döneminde tiyatro bulunduğu bilinmektedir.

Bolu İli Merkez İlçe, Akpınar Mahallesi "III. Derecede Arkeolojil Sit Alanı” içinde  kalan bölgeler 2008 yılında Ankara Kültür veTabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararları gereğince, Bakanlığımız Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün ruhsatları ile sondaj ve kurtarma kazıları yapılmıştır.

Sondaj kazılarında oturma sırası vb. kalıntılara rastlanması nedeni ile aynı yıl parsellerin tümünde kurtarma kazısı yapılmış ve sahada Roma İmaparatoru Hadrianus (M.S. 117-138) dönemine tarihlenen bir Stadion Kalıntısı açığa çıkarılmıştır.

Stadion; Hisartepesinin güney yamacına doğal eğim kullanılmak suretiyle yaslanarak inşa edilmiştir. Doğu-batı doğrultusunda uzanmaktadır.

Stadionda 8 ayrı levha halinde kitabe açığa çıkarılmıştır. 23 parça halinde olan kırk kitabe levhaları; çalınmaları ve tahrip edilmelerini önlemek  ve restorasyonlarının yapılmasını sağlamak amacıyla müze bahçesine nakledilmiştir. Kitabenin restorasyonunun yapılmasından sonra stadiondaki yerinde sergilenmesi planlanmaktadır.

Stadionun üzerinde yapılan sondaj ve kurtarma kazıları sonucunda 8 adet bronz sikke, 1 adet pişmiş toprak kandil, 2 adet pişmiş toprak kas, 5 adet pişmiş toprak lüle, 1 adet toprak tek kulplu testicik, 1 adet pişmiş toprak testicik, 1 adet bronz obje ve 1 adet de boncuk tanesi olmak üzere toplam 20 adet eser ele geçirilmiştir.

Resimlerde açığa çıkarılan bu kalıntı şu an terkedilmiş durumdadır. Etrafı tahtalarla kapatılmış, yoldan geçen insanların göremeyeceği bir şekilde kaderine terkedilmiştir. İçerisine girilmesi otlar, taşlar, çöpler ve atılmış durumdaki her çeşitten eşyalar yüzünden mümkün değildir. Kemiklerin de bulunduğu kapatılan bölge, köpeklerin uğrak yeri olmuştur. Bu değerlerimiz günden güne yok olmak üzeredir. Öncelikle bu tarihi mirasımız koruma altına alınmalıdır. Bolu gibi turizm şehri olan bir yerin bu gibi tarihsel mirasları görülmeye hazır hale getirilmesi ve tanıtımlarının yapılması gerektiğine inanıyoruz. Bolu’nun turizm çeşitliliği böylelikle gözler önüne serilecek ve sadece doğal güzellikleriyle değil tarihi özellikleriyle de ön plana çıkacaktır. Durdurulan çalışmalar yeterli kaynaklar hazırlanıp tekrar faaliyete geçmelidir. Boluda korunmaya değer sayısız tarihi eser bulunuyor. Bunlar bizim mirasımız ve kültürel değerlerimizdir. Bu değerlerimizi yaşatmayı bir borç bilmeliyiz. Bireysel olarak hem kendimizi hem de çevremizi bilgilendirmeli ve bilinçlendirmeliyiz. Bir millet geleceğini, geçmişine verdiği önem ve gösterdiği özen ile hazırlar. Geleceğe güvenle bakmak tarihimize sahip çıkmakla mümkündür. Mirasımız, bizi biz yapan değerlerdir. Bu konuda duyarlı oldukça eşsiz ve benzersiz kültürümüz gelecekte de yaşayacaktır. Kalıntılar hakkında tarihi bilgiler için Bolu Müze müdürümüz Mustafa Yılmaz’a teşekürlerimizi bir borç biliriz..